Waarom zijn de mensen zo boos?

‘Ik merk dat de mensen zo boos zijn’, kregen we pas te horen van iemand die met mensen werkt. En we moesten haar gelijk geven. Ook wij constateren meer boosheid en in het algemeen meer emoties. En niet alleen bij de mensen om ons heen, ook bij onszelf. We moeten er meer dan ooit ons best voor doen om onze emoties te kanaliseren en de boel een beetje in balans te houden.

We merken aan alles dat de gebeurtenissen van nu én de afgelopen jaren de boel behoorlijk hebben opgeschud. Alles wat we voorheen vanzelfsprekend vonden en wat ons – misschien wel onbewust – een veilige basis bood, werd overhoop gegooid. Eerst de lockdowns en alle andere isolerende maatregelen en vervolgens een oorlog die, behalve een hoop slachtoffers, ook zorgt voor schrikbarende prijsstijgingen en pijn in onze portemonnee. Maar dat is niet alles. Intussen is door de aangepaste manier van werken de afgelopen twee jaar het thuiswerken en online vergaderen steeds gewoner geworden. Met als gevolg dat agenda’s nog voller worden gepropt. Want als je een meeting online plant, heb je geen reistijd nodig, dus de dag kan nóg efficiënter worden ingepland. Waardoor je nóg minder momenten hebt om even tot jezelf te komen.

Hoogalert

Al die dingen bij elkaar hebben getornd aan onze basis, ons gevoel van veiligheid. Het resultaat is dat meer mensen dan ooit hoogalertheid ontwikkelden. Hoogalertheid is een term die wij enkele jaren geleden introduceerden. Eigenlijk als tegenhanger van hooggevoeligheid. Als je hoogalert bent, scoor je vaak hoog bij testen op hooggevoeligheid. Maar in tegenstelling tot hooggevoeligheid, is hoogalertheid aangeleerd gedrag.
Hoogalertheid ontwikkel je als je opgroeit in een omgeving die, fysiek of emotioneel, onveilig voelt. Bijvoorbeeld omdat er veel spanning in huis is, omdat je ouders niet in staat zijn jou het gevoel te geven dat je er mag zijn, of omdat je op school wordt gepest. Als je opgroeit in een omgeving die niet volledig veilig voelt, leer je van jongs af aan om continu alert te zijn. Om te letten op geluiden die afwijken van dat wat je normaal gesproken hoort, om sterk te reageren op geuren, op onverwachte gebeurtenissen, enzovoort. Kortom: je staat voortdurend ‘aan’ en dat is dodelijk vermoeiend.

Het komt ergens vandaan dat ons lontje korter is

Behalve door een onveilige situatie in je jeugd, kun je hoogalertheid ook ontwikkelen door iets wat je in de loop van je leven overkomt. Iets ingrijpends, iets wat je voor korte of langere berooft van je gevoel van veiligheid. Dat kunnen ook collectieve gebeurtenissen zijn, zoals een oorlog of een pandemie met bijkomende maatregelen. In dat geval is het dus niet een enkeling maar een hele bevolking, of in elk geval een groot deel ervan, die zich voor korte of langere tijd onveilig heeft gevoeld. Omdat we geleerd hebben alles weg te redeneren, stappen we daar makkelijk overheen. We vergelijken onszelf met anderen en komen tot de conclusie dat we eigenlijk beter af zijn. De lockdowns zijn immers verleden tijd en de slachtoffers van de oorlog hebben het veel zwaarder dan wij…

We moeten onszelf de tijd gunnen voor het vinden van een nieuwe balans

Dat doet alleen geen recht aan wat er binnenin ons gebeurd is de afgelopen tijd. Het komt ergens vandaan dat ons lontje korter is. Dat we ons sneller aangesproken voelen. Dat we sneller ontvlammen en dingen zeggen waar we spijt van krijgen. Dat we minder geduldig zijn. Dat we ons vaker buitengesloten voelen. En zo kunnen we nog wel even doorgaan, want bij iedereen worden andere emoties getriggerd. Wat er werkelijk gebeurt, is dat we ons minder veilig voelen en dat we onbewust op zoek zijn naar een nieuwe balans die weer veilig voelt. Een balans we alleen maar in onszelf kunnen vinden. Maar dan moeten we onszelf daar wel de tijd voor gunnen.