De echte ik-boodschap

Veel mensen die bij ons in de coaching komen, hebben wel gehoord van de ik-boodschap. Vaak geven ze aan dat ze echt goed gecommuniceerd hebben, want ze hebben gebruikgemaakt van een ik-boodschap. Toch bleek het in veel gevallen niet het ei van Columbus, want de ander wilde nog steeds niet luisteren…

Als we dan doorvragen om te weten hoe de ik-boodschap in dit geval was vormgegeven, ontdekken we meestal al snel dat hij niet helemaal juist is gebruikt. “Ik vind dat dit nu maar eens afgelopen moet zijn, ik ben het helemaal zat, ik vind dat jij nu maar eens rekening moet houden met mij, enzovoort, enzovoort. ‘Ik vind’ komt er in elk geval vaak in voor en laat dat nou juist een zinnetje zijn dat helemaal niet thuishoort in een zogenaamde ik-boodschap… Het werkt zelfs meestal averechts want je belandt negen van de tien keer in een welles-nietes-discussie.

Klok en klepel

Het zou een klok- en klepelverhaal kunnen zijn. Zoiets van: oh ja, als ik geraakt ben, moet ik iets zeggen met ik erin… Maar je weet eigenlijk niet precies hoe en waarom. De clou van de ik-boodschap is namelijk niet dat het woordje IK in je boodschap voorkomt. De clou is dat je de verantwoordelijkheid voor het oplossen van dat wat jou dwars zit, helemaal bij jezelf houdt.

"IK ben geraakt, dus het is MIJN emotie en daar ben IK verantwoordelijk voor"

Dat je ten diepste het volgende beseft: IK ben geraakt, dus het is MIJN emotie en daar ben IK verantwoordelijk voor. De ander kan de aanleiding zijn dat de emotie wordt aangeraakt, maar hij of zij is NOOIT de oorzaak. IK kan hoogstens de ander uitleggen wat er bij mij gebeurt in de hoop dit soort situaties voortaan SAMEN te voorkomen.

Hoe het wel werkt

En dan nu de echte IK-boodschap in een paar simpele stappen:
1.    Herken en benoem de emotie die bij je ontstaat en neem de tijd om die te laten zakken. Communiceren vanuit de emotie werkt altijd verkeerd. Gebeurt het middenin een discussie? Vraag dan gerust even pauze. Zeg dat je geraakt bent en dat je er diezelfde middag of de volgende dag nog op terugkomt.
2.    Zoek de ander op en vertel wat datgene dat is voorgevallen met je heeft gedaan. Bijvoorbeeld: "Wat gisteren gebeurde, is al een paar keer eerder gebeurd en ik merk dat ik geraakt word als je zoiets zegt."
3.    Benoem vervolgens wat dat voor je betekent. Welke gevolgen dat heeft voor jou: “Ik voel me dan opeens heel klein worden. Ik sla dicht en weet niets meer te zeggen. Dat maakt me eerst verdrietig en vervolgens ook boos.”
4.    Let er voortdurend op dat je het bij jezelf houdt en dat je de ander niet jouw emoties verwijt. Je constateert simpelweg dat er emoties waren bij jou en je beseft dat die emoties altijd JOUW verantwoordelijkheid blijven.
5.    Kijk hoe je boodschap bij de ander aankomt. Het kan zijn dat hij of zij tussentijds wil reageren. 
6.    Rond je verhaal af met een vraag waarbij je de ander meeneemt in de oplossing. Bijvoorbeeld: “Zou je met me mee willen denken over een manier waarop we voortaan samen dit soort situaties kunnen voorkomen?”

Het klinkt simpel en dat is het eigenlijk ook, maar toch vraagt het nog enige oefening voordat je je dit helemaal eigen hebt gemaakt. En, ook niet onbelangrijk: doe dit alleen bij mensen met wie je een plezierige of werkbare relatie wilt behouden. Voor het geven van een ik-boodschap moet je je immers best kwetsbaar opstellen. Als je verder niet of weinig met iemand te maken hebt, dan is een ik-boodschap vaak verspilde energie. Dan kun je de energie om ermee te dealen beter in jezelf steken.